Кога имаш пријател коj ти должи пари тоа може да биде навистина непријатно искуство кое предизвикува многу фрустрации. Веројатно си во многу комплицирана ситуација, а како ќе постапуваш зависи од многу фактори. Постои една поговорка, за која не знам дали е фолклор или модерен мим, која вели
ако сакаш да изгубиш пријател, позајми му пари
Да се разбереме, јас не заговарам овде да не им позајмуваш на пријателите. Нема ништо поблагородно отколку несебично да му помогнеш на некој што е во неволја и доколку некој има потреба сметам дека треба да се помага во рамките на можностите.
Ќе се обидам во овој пост да дефинирам неколку идеи кои ќе ти помогант да не ги губиш пријателите поради пари. Тие се однесуваат на начините на кои може да си ги добиеш назад своите пари.
Решението на овој проблем може да биде многу комплицирано и најчесто пред да преземеш што и да е, треба да расчистиш неколку работи најпрвин самиот со себе.
Прво, за тоа како ќе се поставиш во таква ситуација веројатно најголемо влијание има прашањето колку сте блиски со оној што ти должи пари, а секако и колку ти е важно да го зачуваш пријателството? Одговорите на овие прашања ќе ти помогнат во одлуките дали и колку би требало да инсистираш на враќање на долгот? Не заборавај, пријателстото е поважно од парите, пријатели со пари не можеш да купиш.
Второ нешто што ќе влијае на тоа како ќе го решиш овој проблем е тоа колку пари ти должат. Малку е парадоксално, но обично, колку што е помала сумата, толку е понепријатна ситуацијата.
1) Една категорија е кога станува за занемарливи износи, какви што се плаќањето пијачка или ручек, сума која, колку и да е безначајна, со време може да се натрупа и да стане значителна.
2) Малку посериозно е кога на пријатели им позајмуваш поголеми износи кои се отприлика 50 отсто од присечна плата. Тоа може да се позајмици за плаќање сметки кои твојот пријател мора да ги плати итно, а во моментот нема пари.
3) Овде спаѓаат сериозни суми на пари кои многукратно го надминуваат износот на една плата. Тоа се разни позајмици за купување стан или автомобил или некоја инвестиција.
Третиот фактор што ќе влијае на решението веројатно ќе зависи од тоа колку ти се потребни парите што ти ги должат и колку должникот е во состојба да ги врати.
На барање на читателите на Еден денар направив мало истражување и во продолжение ќе ти предложам неколку идеи за тоа како би можел да си ги вратиш парите што ти ги должат.
1. „На ти го – дај ми го“ – Овој пристап е најпогоден доколку имаш пријател кој често намерно или случајно заборава дека ти си ги платил пијачките или ручекот. Станува збор за првата категорија, односно, износи кои се многу мали. Меѓутоа колку и да се мали со време овие мали честења може да станат значителна сума. Доколку се чувствуваш изиграно, пред да се договориш со пријателот би било убаво да му нагласиш дека овојпат ручекот е на негова сметка, затоа што претходниот пат бил на твоја. На тој начин, наместо да го доведеш и него и себеси во непријатна ситуација на дирктно соочување, однапред ќе му дадеш до знаење дека очекуваш она што ти го должи да ти биде вратено.
2. „Присилна“ сметка – Додека го правев истражувањето налетав на една идеја која според мене е малку поагресивна и може дури и да го оштети пријателството, меѓутоа може да функционира. Имено доколку некој ти должи извесна сума пари може да го поканиш на ручек и „случајно“ да порачаш нешто што чини потполно исто како и сумата што ти ја должи. Потоа исто така „случајно“ ќе излезе дека си го заборавил новчаникот дома, така што тој ќе мора да ја плати сметката. Секако, ако и тој не го „заборавил“ неговиот.
Друга варијација на „присилна“ наплата е ако истата сума на пари ја позајмиш од некој кој веќе му должи пари на твојот пријател. На пример, ако тој има потстанар кој плаќа месечна кирија од 9.000 денари. Ти ќе ги позајмиш тие 1.000 денари од потстанарот, и ќе му кажеш на пријателот дека си позајмил и дека наредниот месец киријата што тој ќе ја плати ќе биде 8.000 денари. Секако овие решенија може да функционираат само во одредени услови, на пример, ако знаеш дека пријателот нема да се налути и дека чувствува одговорност кон тебе.
Оваа идеја би можела да функционира за сите три категории долгови, но, според мене, најдобра е за првите две.
3. Пријателска медијација – Доколку имате заеднички пријател кој го почитувате и обајцата, тој би можел да е одличен медијатор. Поразговарај со потенцијалниот медијатор отворено и кажи му дека тие пари ти требаат. Потоа закажи заедничка средба на која тројцата ќе можете невознемирувано да поразговарате. Бидејќи овој метод е најпогоден за ситуации во кои по ниедна цена не сакаш да го изгубиш пријателот што ти должи, гледај притисокот за враќање на парите колку што може помалку да доаѓа од тебе, туку тоа да оди преку медијаторот.
Овој метод може уште подобро да функционира во ситуации кога медијаторот е многу близок со должникот, а во исто време сериозно ја сфаќа твојата ситуација. Овој метод е исто така функционален во сите три категории, но најдобар е за последните две, оние каде што станува збор за повеќе пари.
4. Враќање на рати – Ако знаеш дека оној што ти должи нема доволно пари да ти го врати целиот долг наеднаш, можеби можеш да побараш да ти даде одредена сума одвреме навреме. На пример, во лето може да го замолиш да ти даде макар дел за да може да уплатиш за одмор. На тој начин, малку по малку може да си ја вратиш целата сума без да изгубиш нешто од пријателството. Како додаток, понекогаш може да му ветиш дека ќе симнеш дел од долгот за некаква услуга.
Негативност во овој пристап е што ќе треба постојано да се јавуваш со секакви изговори, што знае да биде прилично напорно и за двајцата. И оваа идеја, како и претходната, е погодна за позначителни суми.
5. Институционална интервеција – Доколку станува збор за посериозна сума и доколку си ги исцрпил сите пријателски можности, за жал, целата работа ќе мора да ја пренесеш на малку повисоко ниво. Меѓутоа биди свесен дека и овде на располагање ти стојат повеќе мерки во зависност од тоа во какви односи сакаш да останеш со должникот. Можеби добра идеја е пред да почнеш со судска процедура, да го замолиш твојот адвокат да му прати официјално писмо во кое го предупредува дека доколку не си ја сфати обврската сериозно наскоро ќе добие тужба. Исто така, треба да ја разгледаш и можноста за институционална медијација, која понекогаш и самиот суд ја предлага како задолжителна.
Овде не ги постирав случаите кога пари ти должи институција или голема компанија. Враќањето пари од такви места, посебно ако се високо бирократизирани како во Македонија, е цела наука и за неа ќе треба посебен пост.
Ако ти се допадна овој пост, ќе ти бидам благодарен да го споделиш со некој кому навистина може да му помогне. Тоа може да го направиш преку и-мејл или месинџер, но и преку својот профил на социјалните мрежи (Фејсбук, Твитер и слично) каде што може да го видат повеќе луѓе.
Доколку ти се допаѓаат содржините на мојот блог, претплати се за да ги добиваш преку и-мејл.
Speak Your Mind