Барцелона, Лондон, Берлин, Венеција… Ако и покрај ниските примања некако си успеал да заштедиш за патување во некоја европска метропола или туристичко место, можеш и дополнително да ги намалиш сите трошоци на својот престој со тоа што ќе трошиш паметно.

Ако си студент, невработен или некој кој навистина има тенок буџет, а не сака да си ускрати од патувања, овој пост ќе ти помогне секое туристичко доживување да биде дури двојно поевтино.

Бидејќи навистина многу патувам, луѓето често помислуваат дека имам многу големи примања и дека трошам премногу. Она што луѓето не го знаат е дека доколку паметно си го испланираш патувањето можеш да престојуваш било каде, а трошоците да не бидат многу поголеми од престојот дома.

Во овој пост ќе ти дадам осум начини како да си ги преполовиш трошоците на твојот престој во било кое место каде патуваш. Можеш да доживееш многу повеќе доколку вложиш малку време и енергија на планирање и претпазливо трошење – без да паднеш во замката на локалните трговци кои се богатат од непромислените трошења на туристите.

1. Подготви се – Најмногу се троши кога не знаеш што сакаш да видиш и каде да одиш во градот што го посетуваш. Затоа пред да тргнеш на пат направи едно истражување на интернет – кои места мора да се видат, како да стигнеш до нив, каде да јадеш и слично. Потоа направи план на патувањето со сите детали, како и каде да ги најдеш местата, телефонски броеви и адреси, а исто така е препорачливо да си даунлодираш и мапи. Јас лично ја користам Google Maps апликацијата каде што можеш да си ги симнеш локалните мапи и да ги користиш и офлајн. Провери ги и опциите и цените за превоз, а доколку имаш пријатели кои живеат таму, најдобра опција е да стапиш во контакт со нив.

2. Готви дома – Како и секаде, храната купена во супермаркет и зготвена дома е секогаш повтина отколку ресторан. Често е и поквалитетна. Кога ќе влезеш во супермаркет секогаш знај која храна е специфична за поднебјето каде што се наоѓаш – на тој начин ќе знаеш што да купиш затоа што тие производи обично имаат најниска цена и се најквалитетни. Ако си покрај море, обично риба и морски производи; ако си на планинско место, обично млеко и млечни производи и слично. Притоа немој да се чувствуваш непријатно да прашаш што да купиш, бидејќи не можеш да ги знаеш локалните брендови.

3. Бирај ги локалните ресторани – Дел од доживувањето на секое патување е да се проба локалната кујна. Затоа, во зависно од буџетот, гледам неколку оброци да имам во ресторан. Избирањето на ресторан е многу важно затоа што поголемите градови имаат многу ресторани наменети за туристи, каде што цените може да се и двојно поголеми. Затоа најдобро да ги побараш локалните ресторанчиња кои обично се на страна од прометните места, онаму каде што туристите не можат да ги најдат, а за нив знаат само локалните жители. Затоа е важно да познаваш некој локалец, што би можел да те упати. Локалните ресторани не се добри само за буџетот, таму и храната се подготвува на поавтентичен локален начин.

4. Користи јавен превоз – Доколку патуваш во група понекогаш такси превозот е поевтин – но најчесто јавниот превоз е најдобра опција. Избегнувај ги нападно рекламираните експресни превози кои се обично неколкупати поскапи од локалниот превоз. Секако дека понекогаш тие експрес директни линии се неизбежни, посебно ако треба да фатиш некој лет, но доколку си го испланираш времето паметно, може да скратиш двоцифрени суми во евра.

Овде сакам да ти напоменам дека често за подалечни дестинации – на пример до аеродром – во некои случаи е поевтино да купуваш карти онлине и неколку недели пред патот.

5. Избегни ги ловците на туристи – Разните тури со водичи и слично остави ги на богатите пензионери од западноевропските земји. Според макдонскиот просечен туристички буџет најдобро турите да си ги организираш сам и притоа да го користиш локалниот превоз или да пешачиш. Не велам овде дека треба да бидеш скржав и на работи кои навистина се корисни, но трошокот за вакви тури обично е превисок за она што го добиваш за возврат. Денес на интернет може да ги најдеш сите потребни информации за локалитетите што ги посетуваш, така што да плаќаш за водич е луксуз (искрено, јас многу повеќе им верувам на моите истражувања на интернет отколку на приказните на локалните туристички водичи).

6. Направи го ручекот главен оброк – Обично во туристичките места вечерата во рестораните има повисоки цени отколку ручекот. Секако, ова не е случај со сите држави и сите градови, но генерално е добра идеја да се проверат разликите во цените. Јас лично не сум ги осетил многу овие разлики, но многу извори го посочуваат ова како нешто на што би требало да се обрне внимание кога патуваш со тенок буџет – па затоа еве, го приложувам и тоа на оваа моја листа.

7. Избегни ги ситните трошоци – Ако си студент или невработен, и ако патуваш со навистина тенок буџет, паметно е однапред да испланираш колку можеш да потрошиш во текот на еден ден. Ако се тоа 10 евра (што во просек е некој минимум со кој може да поминеш во просечна европска земја) тогаш нема да се опушташ со кафиња или сокчиња во кафич – наместо тоа ќе си понесеш шишенце со вода од дома и кога ќе се измориш ќе седнеш на клупа во парк или покрај пристаниште. Ужинката може да ја смениш за сендвич од дома, јаболко или банана што ќе си ги носиш во ранецот. Дури и влегувањето во супермаркет може да донесе трошоци поголеми од планираните, затоа биди многу воздржан за секоја ситница што ја купуваш. Внимавај на дневниот лимит што си го зацртал.

8. Фаст фуд туризам – Ако првите денови кога буџетот е прилично комотен сум се опуштил, па сум си дозволил повеќе оброци во ресторан, на крајот неколкупати ми се случило да мора да штедам на храна. Тоа сè уште не значи дека треба да гладуваш, туку дека ќе треба да побараш нешто поевтино. Најпрепорачливо во такви случаи е да се храниш во фаст фуд ресторани. Не знам зошто многумина кај нас (додека го имавме) мислеа дека Мекдоналдс е скап ресторан – можеби затоа што беше поскап од другите сендвичари, но во големите европски метрополи, ваквиот тип ресторани за брза храна е евтина варијанта. Покрај Мекдоналдс, Сабвеј и слично, прилично пристојна храна за ниски цени може да се добие и во рестораните за кебаб и донер.

Доколку те интересираше овој пост, можеби ќе сакаш да ја ѕирнеш и мојата е-книга „Пат околу светот за еден денар“, каде што ќе најдеш и други финти за евтини патувања.

Помогни им на твоите пријатели со тоа што ќе го споделиш овој пост на Фејсбук, Твитер или преку е-маил или месинџер. Посебно ќе им користи на оние кои се подготвуваат наскоро да отпатуваат некаде. Доколку имаш некое свое искуство и ако си научил некоја финта за штедење при престој во некоја европска метропола, јас и моите читатели ќе ти бидеме благодарни доколку ги споделиш со нас во коментари, или на емаил (па јас ќе ги споделам во некој иден пост).

Празниците ќе поминат и ќе треба повторно да се соочиш со реалноста и со – истенчениот новчаник. Во овој пост ќе се обидам да ти дадам шест идеи како да си го премостиш кризниот период после празничното потрошувачко лудило.

Искрено, јас не сум некој примерен член на ова потрошувачко општество во кое живееме. Сакам да кажам дека многу ретко се случува да ме понесе претпразничното расположение за да потрошам повеќе отколку што можам или отколку што сум планирал. Јас сум од оние потрошувачи што не им се баш најомилени на сопствениците на продавниците. Ова сепак не значи дека не трошам и дека не ми се случува да излезам од планираните трошоци – но за мене тоа нема врска со празниците.

Многумина, сепак, после празниците се жалат дека премногу потрошиле и се прашуваат како ќе издржат до следната плата. Не велам дека е ова сè што можеш да сториш, но многу од работите што ги споменав во постов можеби ќе те инспирираат да го најдеш својот начин да си ја подобриш состојбата.

Размислувањата се во три главни насоки: прво, во текот на месецов да потрошиш што помалку; второ, колку што можеш од трошоците да ги префрлиш за следниот месец; и трето, да заработиш дополнително.

1. Посвети се на планирање и рефлексија – Независно од финансиите, празниците се често период кога излегуваме од секојдневната рутина и кога размислуваме за „големи“ работи: за животот, за луѓето, за светот… Искористи го тоа расположение да си посветиш време за размислување за сопствените цели и за насоките во кои се движиш. Тоа размислување најдобро се прави дома – а кога не излегуваш обично и најмногу заштедуваш. Одреди го послепразничниот период за свој период за рефлексија, за анализа и планирање – наместо излегување помини неколку вечери сам/а дома, прочитај добра книга или изгледај Јутјуб видео што ќе те инспирира. Не само што е добро за твојот дух, тоа е благопријатно и за твојот новчаник.

2. Искористи ја храната што останала – За празниците луѓето обично купуваат повеќе храна отколку што им е потребно – она што е одвишно не мора да заврши во канта за ѓубре. Пребарај го интернет – со голем дел од месото, салатите, ордеверите, јајцата, можеш да направиш одлични јадења. Води сметка храната да не е расипана и да ја чуваш во фрижидер. Мои омилени таканаречени рециклирани рецепти се разни салати со свеж зеленчук (овде одлично ќе ти дојдат јајцата, месото и разните ордевери, а како дресинг и разни руски салати или паштети). Многу од храната може да ја употребиш и како основа за зачинети сосови за паста. Експериментирај.
Она што е одвишно и не можеш да го искористиш сега, а е сè уште добро за јадење, може да се стави во замрзнувач и да го искористиш кога ќе се изеде другото.

3. Фати ги попустите – За време на празниците трговците гледаат нивните дуќани да се добро снабдени и набавуваат поголеми количини стоки. Често многу од тоа останува непродадено, па (особено по Нова година) многу продавници имаат попусти. Дури и кога нема попуст генерално на сите стоки, во многу продавници и супермаркети ќе може да најдеш попуст барем на дел од производите. Искористи го тоа и набави си го поевтино сето она што ти треба, за да му помогнеш на истенчениот постпразничен буџет.

4. Одложи ги сметките – Прегледај кои од сметките за овој месец не мора да ги платиш веднаш. Тоа значи дека наредниот месец ќе имаш двојно поголеми трошоци за сметки, но на тој начин ќе добиеш еден месец за да ги покриеш трошоците што си ги направил/а во претпразничното потршувачко лудило. Секако дека е мудро да се биде педантен во исплаќањето на обврските, но сепак, некои финансиски советници велат дека паметните луѓе не брзаат да платат за она што не мораат да платат веднаш – посебно ако тоа одложување на исплаќањето нема никакви последици (камати и слично).

5. Употреби ја заштедата – Иако не е баш најпаметно да чепкаш во заштедата, тоа може да биде неизбежниот начин да се извлечеш од немањето пари по празничните трошоци. Притоа секогаш води сметка да знаеш колку од заштедата си потрошил/а и направи сè што можеш наредниот месец тоа да го надоместиш.

6. Заработи дополнително – Можеби екстра тезга ќе ти помогне да покриеш некои од трошоците што си ги направил/а за време на празниците. Разгледај ги можностите за дополнителна работа, па ако е потребно понуди и некој попуст за својата работа, посебно ако си во итна потреба од пари. Искрено, ова е можеби најпаметниот начин да се закрепнат финансиите, но сите знаеме дека, зависно од струката, после празниците често и нема баш многу работа.

Идејата на Еден денар е со мали совети и идеи да им помогне на што повеќе луѓе. Помогни ми во таа намера со тоа што овој пост ќе го споделиш со своите пријатели преку и-мејл, месинџер или преку Фејсбук, Твитер и другите социјални мрежи. Претплати се на мојата мејлинг листа за да ги добиваш и другите корисни содржини преку е-мејл.

Постојат работи за кои можеш да го одврзеш кесето и да ги имаш, но постојат и нешта што не се купуваат со пари. За таквите плаќаш со љубов, внимание, работа, интегритет, а за некои едноставно не можеш ништо да сториш – ги имаш или ги немаш.

Овој пост сакам да им го посветам на неколкуте работи за кои парите не вредат ништо, колку и да е ова општество во кое живееме зависно од пари и материјални богатства.

Многу често се споменува еден цитат кој вели дека најубавите нешта во животот се бесплатни. Јас не мислам дека постојат бесплатни нешта, за сè мора да платиш со нешто. Можеби не со пари, но мораш нешто да дадеш. Животот е една голема трансакција. Дури и кога даваш несебично без да очекуваш да добиеш нешто за возврат, ти тоа го правиш затоа што се чувствуваш добро кога даваш, го добиваш чувството на задоволство кога знаеш дека некој има корист од тоа што го даваш.

И, да се вратам на цитатот според кој најубавите нешта во животот се бесплатни – во суштина, најубавите нешта во животот се најскапи – за нив плаќаш со животот. Некои работи се толку убави што остануваш нивни заробеник целиот твој живот.

Здравјето, љубовта, пријателите, довербата, талентот, младоста, правадата. Ова се многу повеќе од теоретски концепти. Имале пари или не, луѓето може да уживаат во благодетите на овие нешта.

1. Здравје – Секако дека претераните грижи, посебно кога станува збор за парите, може да ти го уништат здравјето, но имањето пари не е никаква гаранција дека ќе имаш и здравје. Со пари можеш да обезбедиш подобри лекари кои можат да те насочат на подобра превенција и лечење на евентуалните проблеми – но, тоа не е никаква гаранција дека нема да се разболеш.

Медицината сè уште нема одговор на многу закани за здравјето. Фактот дека и најбогатите се разболуваат и умираат покажува дека здравјето со пари не се купува.
И да, никогаш немој да штедиш кога е во прашање здравјето.

2. Љубов – Нема такви пари што можат да натераат некому срцето да му затрепери кога ќе ти го слушне гласот. Тоа не се купува. Можеш да натераш некој да те слуша што ќе му кажеш, да те гледа умилно или да те допира; можеш дури и да платиш некому за да има секс со тебе, но, како што знаеме, тоа има друго име – не љубов.

Психолозите го објасниле чувството на многу начини, но ниеден од нив никогаш не бил поврзан со парите. Затоа кога ќе препознаеш љубов немој да ја ставаш пред парите. Парите се трошат, љубовта, колку и да звучи ова патетично, не се троши, туку се зголемува или ја снемува.

3. Пријатели – Дали имаш многу пријатели? Ако имаш повеќе од 5, веројатно немаш. Не знам колку е статистички докажано, но секој од нас може вистински во животот да смета само на неколкумина луѓе. Човек може да ти помогне кога ти треба нешто, може да направи некои несебични работи за тебе, но вистинското пријателство е подлабоко од тоа. Станува збор за комуникација без зборови, поврзаност која трае до смртта.

Парите и материјалните богатства, кога ќе се споредат со таквите пријателства, се безначајни, и секој што ги вреднува повеќе, веројатно не заслужува пријатели.

4. Почит и доверба – Живееме во капиталистичко општество, каде што сè е на продажба. Поминато е времето на аристократијата кога врвни вредност биле сметани честа и почитта. Денес, дури и таквите благородни нешта како довербата се на продажба. Размислете само како политичарите ја добиваат „довербата“ да дојдат на власт – со скапи кампањи купени со парите на разни спонзори.

Во такви околности нема ништо повредно од личниот интегритетот. Во ова хаотичо време на беспарица и безглава борба по профити, луѓето што знаат да ги зачуваат основните човечки вредности треба да ни значат многу повеќе од парите. Затоа секогаш треба да сме свесни дека почитта што некој ни ја изразува, и довербата што ни ја дава – не можеме да ги купиме со пари. Тие се стекнуваат со интегритет.

5. Талент – Можеш да ги имаш сите пари на светот, ама тоа нема да ти купи ни грам талент. Талентот е нешто со што се раѓаш и што го развиваш целиот твој живот. Секако дека ако си богат можеш да си обезбедиш едукација во најдобрите школи и да ги имаш најдобрите учители, тоа нема да го зголеми твојот потенцијал, затоа што вредноста на знаењата и вештините што ги учиш зависат од тоа како ти ги примаш. Двајца ученици може да имаат исти учители и исти животни искуства, а сепак едниот да стане гениј запомнет во историјата, а за другиот никој да не ни чул. На пример, дали сте слушнале за Ерасмус Дарвин? Не, затоа што го немал талентот на неговиот помлад брат Чарлс. Сепак, целото семејство очекувало и инвестирало многу повеќе во Ерасмус отколку во Чарлс. Иако двајцата живееле и се развивале во иста средина, помладиот и поталентиран брат постигнал многу повеќе.

6. Младост – Многу работи во животот можеш да ги вратиш, сакајќи или несакајќи би можеле да ти се случат повторно. Сите освен една – младоста. Луѓето со векови се обидувале да ја најдат фонтанта на младоста, со чија вода ќе може да се вратат годините. За жал, овој сон е невозможен. Постојат некои научни истражувања во кои процесот на стареење кај црвите е запрен или успорен, но тоа е по цена на мрзливост и импотентност на организмот. Дури и млади, таквите црви се однесуваат како постари од најстарите познати црви. Таа младост во суштина и не е младост.

Богатите се обидуваат и со разни козметички интервенции да изгледаат помлади, но освен делумни површински промени, тоа е безуспешно. Со овие козметички промени не се добиваат млади луѓе, туку само разубавени старци.

7. Правда – Постојат многу контроверзи, посебно во капитализмот, каде што сè е на продажба, дека со доволно пари можеш да си купиш и правда. Но, купувањето на некоја судска пресуда сепак не е правда. Кога би било така, многу од најмоќните цареви не би биле запомнети како касапи кои го масакрирале сопственото население. Јас не сум религиозен, но точен е фактот дека над секој судија постои и друг судија и дека на крајот – на сите ќе ни суди историјата. Дури ни најсовршениот систем на PR (односи со јавноста) не може да го смени јавното мислење до тој степен, што по извесно време фактите да не можат да зборуваат за вистината. Трошењето пари за купување на правдата е со привремен ефект. Правдата вреди повеќе од парите и треба да се почитува повеќе од парите.

Доколку ти се допадна овој пост можеби ќе сакаш да го прочиташ и мојот пост за тоа на кои работи вреди да се потрошат парите. Сподели го постов на Фејсбук и Твитер или прати им го на твоите пријатели во приватна порака. Потсети ги дека во животот има многу поважни работи од парите.

Следи ги содржините на блогов преку имејл – претплати се за да ги добиваш директно во твоето сандаче.

Има безброј начини да ги потрошиш своите пари, но постојат само неколку кои може да ги наречеме паметно трошење. Оној што штеди има, ама оној што штеди на сè нема ништо. Не е лесно да одлучиш на што да штедиш, а на што да трошиш.

Во овој пост ќе ги опишам четирите начини на кои паметните луѓе ги трошат своите пари.

Живот поминат во штедење не е живот. Постојат моменти кога се штеди, но постојат и моменти кога треба да се одврзе кесето. Но, на што и во кои моменти вреди да се троши?

Замисли го својот живот после 10 години. Сигурно е тоа дека нема да се сеќаваш каков бил твојот буџет и кои предмети си ги купил. Она што најногу ќе ти остане во сеќавањето се авантурите што си ги доживеал, знаењата што си ги стекнал, пријателите кои ти останале и, секако, инвестициите што си ги направил и кои ти го направиле животот полесен

Еве ги четирите правила за паметно трошење кои ќе ти помогнат да донесуваш подобри одлуки тогаш кога си во дилема околу тоа на што да ги потрошиш своите пари.

1. Нови искуства – Научи да правиш разлика меѓу купувањето предмети и трошењето за нови искуства. На пример романтично патување во Венеција, авантура во Париз, стекнување пријатели во Барселона или откривање на тајните на Истанбул, се нешта кои никогаш во животот нема да ги заборавиш. Најновиот модел на лаптоп, не е многу подобар од стариот. Предметите се расипуваат, се губат и можат и да бидат украдени. Искуствата никој не може да ти ги одземе.

Исктуства не се само патувањата. Обиди се да направиш нешто што никогаш не си се обидел. Скокни со падобран, планинари, научи да скијаш, запиши курс по фотографија, нуркај… Секое ново искуство го прави твојот живот побогат и повозбудлив.

Тоа е патот до среќата. Тоа се работите за кои вреди да се троши. Секогаш кога си во дилема дали да купиш предмет или да ги потрошиш парите на ново искуство, одлучи се за искуството – зашто тоа е она за што вреди да се живее.

2. Пријателите и блиските – Има една руска народна поговорка која вели:

Немам сто рублји ама имам сто пријатели

Пријателите вредат повеќе од парите. Оној што има повеќе пријатели е побогат од оној што има повеќе пари. Затоа, сметај го за паметно трошење секој денар потрошен за пријателите и блиските.

Сепак, не е секое трошење за блиските исто. Подароците може да се добар начин да му кажеш некому дека ти значи, но уште подобар начин е ако ги потрошиш парите на активности во кои ќе може да учествувате заедно, во кој ќе може да поминете време еден со друг. Покана за заеднички ручек, честење пиво или кафе, карти за фудбалски натпревар или театар, кино и слично, тоа се подароци кои се многу подобри отколку давањето предмети.

Доколку, на пример, знаеш дека оној што ти е близок е страстен фан на некој пејач, можеби најдобриот подарок што можеш да го смислиш е заедничко патување на концерт. Друг добар подарок е ако уплатиш часови по танц за двајцата, ако на пример, знаеш дека твојата девојка отсекогаш сакала да научи да танцува.

Поентата е дека оние пари што ги трошиш за да ги направиш среќни блиските и за да поминеш време со нив, ќе ти се вратат со љубов и прекрасни моменти целиот живот.

3. Паметни инвестиции – Не постои поглупав начин да ги потрошиш своите пари отколку да купиш нешта што ќе те тераат да трошиш уште повеќе. На пример, луксузен автомобил што троши многу е ужасно лоша инвестиција, освен ако не си милионер што не знае што да прави со парите. Не само што е непрактично скап, луксузниот автомобил ќе бара од тебе да потрошиш ужасно многу пари и на гориво и на одржување. Тоа е како да си ги фрлил парите во бунар и како да си се обврзал одвреме навреме да фрлаш уште.

Зошто е тоа така? Затоа што купувањето луксузен автомобил е инвестирање во пасива. Паметните луѓе инвестираат во актива – тоа се оние нешта што наместо да го празнат, ќе го полнат твојот буџет.

Ако имаш поголема сума за трошење, купи недвижнина што ќе може да ја издаваш. Toa е инвестиција што е паметна и што долгорочно ќе се исплати. Друг, пример за паметна инвестиција е вложување во проект од кој ќе произлезат некакви авторски права или патент, кој потоа ќе ти генерира приход. Добра инвестиција е и купување акции на компанија во подем, или пак, инвестирање преку инвестициски фонд.

Инвестирањето во актива е трошење, но онакво кое во иднина не само што ќе ја врати инвестицијата, туку кое може дури и да те направи богат.

4. Знаења и вештини – Најголемата грешка што човек може да ја направи во животот е да престане да учи нови работи. Секоја вештина и секое знаење кое ќе го стекнеш, независно колку безначајно и непотребно сега ти се чини, во иднина може да се покаже како судбоносно за твојата среќа.

Затоа не е паметно да се штеди на учење. Секако дека треба да се биде внимателен дали вложувањето е соодветно на она што го добиваш за возврат, но никогаш немој да се лишуваш од учење само поради тоа што сметаш дека на тој начин ќе заштедиш.

Кога почнав да учам танго, јас тоа го сметав како забавен начин да го поминеш своето време. Денес благодарение на тангото често посетувам земји што ни на крај на памет не ми било дека ќе ги посетам, и тоа бесплатно. Кога почнував не ни можев да замислам дека ќе дојде овој момент, кога сериозно размислувам тоа да стане моја професија.

Дури и да не ти станат професија, новите вештини и знаења може да ти го збогатат животот на непредвидливи начини.

Твојата личност и твојот карактер се надградува со нештата кои ги правиш и нештата кои ги знаеш. Затоа трошењето на учење нови нешта треба секогаш да го сметаш за паметно трошење.

Листава можеш да ја сметаш и како листа на идеи кои ќе ти дадат насоки за тоа како да ги потрошиш своите пари на најпаметен начин. Секако дека постојат и други начини. Доколку мислиш дека постојат подобри можеш да ги напише во коментари под постов или да ми ги пишеш во директна порака.

Ако сметаш дека постов ќе им биде корисен на твоите пријатели сподели го со нив на Фејсбук, Твитер и другите социјални мрежи или прати им го линкот преку приватна порака. Претплати се на мојата мејлинг листа и немој да ги пропуштиш новите интересни содржини.

На трошење може да се натераш само самиот ти. Доколку не знаеш да го контролираш она што го правиш, трошењето ќе биде сериозен проблем. Оние што многу трошат обично ретко кога се прашуваат зошто го прават тоа. Прашањето кое многу почесто им доаѓа на ум е каде ми отидоа парите?

Ќе ги формулирам во овој пост петте најголеми причини на кои би требало да размислиш доколку и ти се прашуваш каде ти одат парите.

Може да не се сметаш себеси за некој кој троши премногу и кој што ужива во луксуз и гламур. Но, не е потребно да возиш скапа кола и да јадеш во најотмените рестоарни во градот за да бидеш трошаџија. Понекогаш парите може да добијат крилја и поради причини кои не може да ги видиш, причини кои се прикрадуваат во твојот живот и ти го исцедуваат буџетот без да бидеш свесен за тоа.

Прочитај ги овие пет грешки кои луѓето обично ги прават кога трошат премногу. Можеби ќе најдеш дека некоја од нив се прикрадува во твојот живот и работи тајно против тебе. Ако е таков случај, гледај да направиш сè што е во твоја моќ да ја надминеш.

1. Не ги контролираш своите пари – Постои едно клучно правило кога станува збор за управување со личните финансии, а тоа се однесува на тоа колку ги контролираш своите пари. Ако не ги контролираш своите пари, тие ќе го контролираат твојот живот. Поедноставено кажано, кога ќе снемаш пари, тоа ќе влијае на твоите одлуки и ти ќе мора да живееш онака како што твојата беспарица ќе ти наложи.

Првиот чекор кон контролирањето на твоите пари е да знаеш секогаш колку имаш во моментот и колку е предвидено да потрошиш. Практично, тоа би значело дека секогаш мора да водиш дневник на сите трошоци што ги правиш, секое испиено кафе, секој платен ручек, секоја сметка мора да биде запишана во твојот дневник. На тој начин ти знаеш каде одат твоите пари, а самото тоа ќе ти даде информација што можеш да направиш за да ги контролираш. Исто така, многу е полесно да ги контролираш своите пари кога трошиш кеш, наместо да плаќаш со картичка. Многу полесно е да изгубиш контрола над трошењето кога не ги гледаш парите што ги трошиш.

2. Немаш долгорочен финансиски план – Долгорочниот финансиски план ти дава перспектива. Без него, секој денар што ти доаѓа во рака има поинакво значење за тебе.

Да имаш долгорочен финансиски план подразбира дека мора да си ги напишеш на еден лист своите цели за 1, 5 или 10 години. Тоа не мора да значи дека ќе ги исполниш – поважен е фактот дека знаеш во која насока се движиш. Оваа насоченост ќе им даде консистентност, постојаност, на твоите одлуки. Многу често непотребните трошења доаѓаат од менувањето на одлуките и незнаењето што точно сакаш да купиш или што точно сакаш да постигнеш.

Долгорочниот финансиски план бара да имаш визија за својата иднина и токму таа визија ќе направи да знаеш што сакаш кога купуваш било што.

Практично, ова би значело дека ако сакаш да купиш стан за 5 години, наместо да се затрчуваш по најновиот модел на мобилен телефон, ќе го користиш стариот сè додека си ја врши работата. Ти знаеш дека по 5 години ќе купиш стан и откажувањето од оние работи кои не ти се неопходни за тебе има смисла. Нема да си речеш – сега имам пари, зошто да не го купам најновиот модел? Ќе си речеш – овие пари се за станот што ќе го купам, а стариот телефон сè уште добро ми служи.

3. Купуваш на прва – Во суштина ова се однесува на две работи: а) не ги проверуваш цените и б) не преговараш.
Глупаво е да купуваш производ или услуга, а притоа да не ја проверуваш точната цена. Ќе се изненадиш колку луѓе во суштина многу ретко проверуваат за цената, посебно кога станува збор за разни ситници што ги купуваат во супермаркетот. Сепак, кога ќе се соберат на купче, цените на овие ситници може да ти го истенчат буџетот.

Многу луѓе исто така, не ја проверуваат цената на истиот производ во различни продавници. Зошто да плаќаш поскапо, кога истото може да го добиеш поевтино?

Исто така, многу од луѓето не се ни обидуваат да ги преговараат цените на производите, и посебно на услугите што ги добиваат. Ќе се изненадите колку од овие цени може да бидат пониски, ама тие не се пониски затоа што не си побарал да бидат. Следниот пат кога ќе одиш на јога или на тренинг, прашај дали ако одиш само половина месец може да не плаќаш за целиот или наредниот да платиш само половина. Секако, има места каде што не можеш да преговараш, но некои од овие зделки ќе му помогнат на твојот буџет.

4. Подлегнуваш на притисоци и на сугестии – Постои цела индустрија која се занимава само со едно: да те убеди да трошиш. Рекламната индустрија често за себе вели дека цел ѝ е да ги искомуницира потребните информации за потрошувачите, но во суштина таа прави многу повеќе од тоа. Често дури и создава потреби кои луѓето навистина ги немаат.

Ако почнеш да им подлегнуваш на сугестиите на рекламите може да банкнотираш за неколку часа. Затоа, игнорирај ги – немој да размислуваш за нив како за информации и игнорирај ги потполно кога носиш одлуки за трошење.

Малку покомплицирано е кога станува збор за сугестиите и притисоците што доаѓаат од твоите социјални кругови. Секако дека нема твоите пријатели да те игнорираат ако немаш најк или адидас патики, или ако не возиш ауди – но, твоето чувство на инфериорност може да те натера да трошиш и таму каде што не би смеел.

Затоа држи се до својата финансиска визија, остварувај го својот план и биди секогаш свесен дека ти не си она што го имаш или немаш, туку нештата што ги правиш во животот.

5. Не бараш помош – Во динамичниот свет во кој што живееме многу често може да ја изгубиме перспективата и да почнеме да ги гледаме работите од жабја перспектива. Тоа се случува кога преокупирани со работата или со нашиот секојдневен живот, и најмногу кога преживуваме тешкотии (финансиски, емотивни или било какви други) престануваме премногу да водиме сметка за парите.

Кога тоа се случува ние не можеме објективно да донесуваме одлуки, посебно онакви кои се однесуваат на тоа што и колку трошиме.

Но, има решение и за овој проблем. Всушност има три:

1) читај и пребарувај – интернет е преполн со совети. Постојат безброј книги кои може да ти помогнат, посвети време и енергија на нив. За скоро секој проблем некој некаде нашол решение – работата е само да го откриеш.

2) разговарај со пријател – доколку не можеш да го најдеш на интернет или во книгите, решението сигурно ќе ти дојде од твоите блиски луѓе. Разговарај, кажи им ги твоите грижи и проблеми – ќе се изненадиш колку добри совети може да ти даде човек кој ги гледа твоите проблеми однадвор.

3) побарај стручна помош – онаму каде што твоите пријатели немаат компетенција да ти помогнат, треба да најдеш некој кој знае што треба да направиш. Прашај, ако треба немој да штедиш и да платиш за стручен совет. Сметај го тоа за инвестиција која неколкукратно ќе ти се врати.

Во секој случај, немој да сметаш на трошењето како решение за проблемите, посебно не емотивните. Научи дека кога донесуваш финансиски одлуки, срцето треба да е надвор од равенката.

Доколку мислиш дека би можел на некој начин да ти помогнам околу овој дел од твоите финансии, може да ме контактираш и мене. Исто така, би можел да ги споделиш и своите искуства во коментарите под постов.

Сподели го постов со своите пријатели на социјалните мрежи. Претплати се да ги добиваш содржините преку и-мејл и да не ги пропуштиш новите постови.